Chwaraeon a hamdden - beth sydd wedi ei ddatganoli?

Mae gan Senedd Cymru gymhwysedd deddfwriaethol helaeth yn y maes hwn. Fodd bynnag, ni all basio deddfau ar ‘fetio, hapchwarae a loterïau' am fod y rhain wedi'u cadw yn ôl (gweler paragraff 59 o Atodlen 7A i Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006).

Mae'r cyfreithiau cyfredol yn y DU sy'n ymwneud â gweithgareddau hamdden wedi eu gwasgaru ar draws nifer o feysydd cyfreithiol gan gynnwys cyfraith droseddol, cyfraith elusennau, cyfraith eiddo, cyfraith cefn gwlad a chyfraith yr amgylchedd. Nid yw pob un o'r meysydd cyfreithiol hyn o fewn cymhwysedd deddfwriaethol Senedd Cymru. Nid oes gan Senedd Cymru gymhwysedd deddfwriaethol, er enghraifft, i basio deddfau ar sut mae elusennau'n cael eu rheoli (mae hyn yn cael ei gadw'n ôl gan baragraff 63 o Atodlen 7A i'r Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006). I ryw raddau mae hyn yn effeithio ar y graddau y gall Senedd Cymru ddeddfu i newid y ddeddfwriaeth sy'n effeithio ar chwaraeon a hamdden.

Mae craidd y gyfraith yn y maes hwn i’w ganfod mewn deddfwriaeth sylfaenol (neu ‘statudau’) a wneir naill ai gan Senedd y DU neu Senedd Cymru.

Mae yna lawer iawn o is-ddeddfwriaeth a wnaed o dan y Deddfau hyn (megis gorchmynion, rheoliadau a chynlluniau). Cyn datganoli pŵer i'r Cynulliad Cenedlaethol (ar y pryd) ym 1999, roedd is-ddeddfwriaeth yn cael ei gwneud naill ai ar gyfer  Cymru a Lloegr neu ar wahân ar gyfer Cymru gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Mae nifer o’r offerynnau hyn a wnaed cyn datganoli yn parhau mewn grym. Trosglwyddwyd swyddogaethau Ysgrifennydd Gwladol Cymru i Gynulliad Cenedlaethol Cymru ym 1999 (Gorchymyn Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Trosglwyddo Swyddogaethau) 1999). Roedd hyn yn cynnwys nifer o swyddogaethau i wneud is-ddeddfwriaeth o dan 'deddfwriaeth allweddol' a oedd yn bodoli bryd hynny. Trosglwyddwyd y pwerau i wneud is-ddeddfwriaeth i Weinidogion Cymru wrth i Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 ddod i rym.