Trafnidiaeth forol ac ar ddyfrffyrdd
Mae gan Senedd Cymru gymhwysedd deddfwriaethol mewn perthynas â phorthladdoedd a harbyrau sy'n gyfan gwbl yng Nghymru, ac eithrio porthladdoedd ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl. Mae nifer o faterion sy’n ymwneud â thrafnidiaeth forol yng Nghymru yn cael eu cadw yn ôl o dan Atodlen 7A i'r Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 yn benodol:
- Hawliau a rhyddid mordwyo.
- Safonau morgludiant a thechnegol a diogelwch cerbydau môr nad ydynt yn llongau (p'un a ydynt yn gallu mordwyo ai peidio), gan gynnwys pwnc
a) adran 2 o’r Deddf Diogelu Llongddrylliadau 1973, sy’n rhoi gwaharddiad ar fynd yn agos at longddrylliadau peryglus ("Prohibition on approaching dangerous wrecks")
b) y Ddeddf Llongau Peryglus 1985, ac
- Porthladdoedd a harbyrau ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl nad ydynt yn gyfan gwbl yng Nghymru.
- Arweiniad ar wahân i arweiniad datganoledig.
- Gwasanaethau gwylwyr y glannau a chwilio ac achub morol.
- Hofranlongau.
Yn amodol ar y mesurau a gedwir yn ôl, gall Senedd Cymru, yn arbennig, ddeddfu mewn perthynas â'r canlynol:
- Rheoleiddio gwaith a allai rwystro neu beryglu mordwyo ar wahân i waith mewn perthynas â phorthladdoedd neu harbyrau ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl, neu ar gyfer eu hadeiladu, nad ydynt yn llwyr yng Nghymru.
- Cyfranogiad awdurdodau achub a thân Cymru at ymatebion chwilio ac achub morol.
- Cymorth ariannol i wasanaethau llongau i Gymru, oddi yno ac oddi mewn iddi.
- Rheoliadau yn ymwneud â chludo anifeiliaid ar gwch neu long at ddibenion gwarchod iechyd pobl, anifeiliaid neu blanhigion, lles anifeiliaid, neu'r amgylchedd.
Mae swyddogaethau gweithredol mewn perthynas â harbyrau o dan y Ddeddf Harbyrau 1964 wedi cael eu trosglwyddo i Weinidogion Cymru. Mae'r rhain yn adlewyrchu cymhwysedd deddfwriaethol Senedd Cymru ac yn ymwneud â llywodraethu porthladdoedd a harbyrau o ddydd i ddydd sy’n gyfan gwbl yng Nghymru (ac eithrio porthladdoedd ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl).
Mae gan Weinidogion Cymru bwerau cydredol â'r Ysgrifennydd Gwladol o dan adran 17 o’r Ddeddf y Weinyddiaeth Drafnidiaeth 1919 i roi grantiau neu fenthyciadau i unrhyw awdurdod neu berson er mwyn adeiladu, gwella neu gynnal a chadw camlesi neu ddyfrffyrdd mewndirol, gwasanaethau trafnidiaeth ar ddŵr, harbyrau, dociau, neu bierau. Gellir cyflawni pwerau o'r fath naill ai gan Weinidogion Cymru neu'r Ysgrifennydd Gwladol.